იხაპარს
Laz
Alternative forms
From ი- (i-) + Ottoman Turkish خبر (haber) + -ს (-s), from Arabic خَبَر (ḵabar).
Verb
იხაპარს • (ixap̌ars) (Latin spelling ixap̌ars) (Atina)
- to talk, to speak
- Synonyms: ილაკირდაჲ (ilaǩirday), ისინაფამს (isinapams), იპარამითამს (ip̌aramitams), ღარღალაფს (ğarğalaps)
- Ხასანი დო Ალი ქოკოხერან დო იხაპარს.
- Xasani do Ali koǩoxeran do ixap̌ars.
- Hasan and Ali are sitting together and talking (chatting).
Usage notes
- Root for potential mood and verbal noun is ხაპარინ- (xap̌arin-).
Conjugation
Conjugation of ოხაპარინუ (oxap̌arinu) (from Atina dialect) (see also Appendix:Laz verbs)
| verbal noun | ოხაპარინუ (oxap̌arinu) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| privative participle | უხაპარინუ (uxap̌arinu) | ||||||
| verbal adjective | ოხაპარინონი (oxap̌arinoni) or ოხაპარინუში (oxap̌arinuşi) | ||||||
| participle | ხაპარინერი (xap̌arineri) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| first | second | third | first | second | third | ||
| tenses / screeves | მა (ma) | სი (si) | ჰე (he) | ჩქუ (çku) | თქვა (tkva) | ჰენთეფე (hentepe) | |
| imperfective present | ვიხაპარ (vixap̌ar) | იხაპარ (ixap̌ar) | იხაპარს (ixap̌ars) | ვიხაპართ (vixap̌art) | იხაპართ (ixap̌art) | იხაპარან (ixap̌aran) | |
| imperfective past | ვიხაპარტი (vixap̌arťi) | იხაპარტი (ixap̌arťi) | იხაპარტუ (ixap̌arťu) | ვიხაპარტით (vixap̌arťit) | იხაპარტით (ixap̌arťit) | იხაპარტეს (ixap̌arťes) | |
| imperfective optative mood | ვიხაპარტა (vixap̌arťa) | იხაპარტა (ixap̌arťa) | იხაპარტას (ixap̌arťas) | ვიხაპარტათ (vixap̌arťat) | იხაპარტათ (ixap̌arťat) | იხაპარტან (ixap̌arťan) | |
| imperfective auditive | ვიხაპარტი დონუ (vixap̌arťi donu) | იხაპარტი (ixap̌arťi) | იხაპარტუ (ixap̌arťu) | ვიხაპარტით (vixap̌arťit) | იხაპარტით (ixap̌arťit) | იხაპარტეს (ixap̌arťes) | |
| imperfective votive mood | ვიხაპარტიკო (vixap̌arťiǩo) | {{{p2}}}იხაპარტიკო ({{{p2}}}ixap̌arťiǩo) | იხაპარტუკო (ixap̌arťuǩo) | ვიხაპარტიტკო (vixap̌arťiťǩo) | {{{p2}}}იხაპარტიტკო ({{{p2}}}ixap̌arťiťǩo) | იხაპარტესქო (ixap̌arťesko) | |
| simple perfective | ვიხაპარი (vixap̌ari) | {{{p2}}}იხაპარი ({{{p2}}}ixap̌ari) | იხაპარუ (ixap̌aru) | ვიხაპარით (vixap̌arit) | {{{p2}}}იხაპარით ({{{p2}}}ixap̌arit) | იხაპარეს (ixap̌ares) | |
| perfective optative mood | ვიხაპარა (vixap̌ara) | {{{p2}}}იხაპარა ({{{p2}}}ixap̌ara) | იხაპარას (ixap̌aras) | ვიხაპარათ (vixap̌arat) | {{{p2}}}იხაპარათ ({{{p2}}}ixap̌arat) | იხაპარან (ixap̌aran) | |
| perfective auditive | ვიხაპარი დორენ (vixap̌ari doren) | {{{p2}}}იხაპარი დორენ ({{{p2}}}ixap̌ari doren) | იხაპარუ დორენ (ixap̌aru doren) | ვიხაპარით დორენ (vixap̌arit doren) | {{{p2}}}იხაპარით დორენ ({{{p2}}}ixap̌arit doren) | იხაპარეს დორენ (ixap̌ares doren) | |
| pluperfect | ვიხაპარი დორტუ (vixap̌ari dorťu) | {{{p2}}}იხაპარი დორტუ ({{{p2}}}ixap̌ari dorťu) | იხაპარუ დორტუ (ixap̌aru dorťu) | ვიხაპარით დორტუ (vixap̌arit dorťu) | {{{p2}}}იხაპარით დორტუ ({{{p2}}}ixap̌arit dorťu) | იხაპარეს დორტუ (ixap̌ares dorťu) | |
| perfective votive mood | ვიხაპარიკო (vixap̌ariǩo) | {{{p2}}}იხაპარიკო ({{{p2}}}ixap̌ariǩo) | იხაპარუკო (ixap̌aruǩo) | ვიხაპარიტკო (vixap̌ariťǩo) | {{{p2}}}იხაპარიტკო ({{{p2}}}ixap̌ariťǩo) | იხაპარესქო (ixap̌aresko) | |
| future | ვიხაპარარე (vixap̌arare) | {{{p2}}}იხაპარარე ({{{p2}}}ixap̌arare) | იხაპარასენ (ixap̌arasen) | ვიხაპარათენ (vixap̌araten) | {{{p2}}}იხაპარათენ ({{{p2}}}ixap̌araten) | იხაპარანორენ (ixap̌aranoren) | |
| future in the past | ვიხაპარატი (vixap̌araťi) | {{{p2}}}იხაპარატი ({{{p2}}}ixap̌araťi) | იხაპარატუ (ixap̌araťu) | ვიხაპარატით (vixap̌araťit) | {{{p2}}}იხაპარატით ({{{p2}}}ixap̌araťit) | იხაპარატეს (ixap̌araťes) | |
| imperative | - | იხაპარი (ixap̌ari) | - | - | იხაპარით (ixap̌arit) | - | |
| prohibitive | - | მოთ იხაპარ (mot ixap̌ar) | - | - | მოთ იხაპართ (mot ixap̌art) | - | |
| prohibitivo-optative | მოთ ვიხაპარტა (mot vixap̌arťa) | მოთ {{{p2}}}იხაპარტა (mot {{{p2}}}ixap̌arťa) | მოთ იხაპარტას (mot ixap̌arťas) | მოთ ვიხაპარტათ (mot vixap̌arťat) | მოთ {{{p2}}}იხაპარტათ (mot {{{p2}}}ixap̌arťat) | მოთ იხაპარტან (mot ixap̌arťan) | |
| imperfective potential | მახაპარენ (maxap̌aren) | გახაპარენ (gaxap̌aren) | ახაპარენ (axap̌aren) | მახაპარენან (maxap̌arenan) | გახაპარენან (gaxap̌arenan) | ახაპარენან (axap̌arenan) | |
| perfective potential | მახაპარუ (maxap̌aru) | გახაპარუ (gaxap̌aru) | ახაპარუ (axap̌aru) | მახაპარეს (maxap̌ares) | გახაპარეს (gaxap̌ares) | ახაპარეს (axap̌ares) | |
| potential-optative | მახაპარას (maxap̌aras) | გახაპარას (gaxap̌aras) | ახაპარას (axap̌aras) | მახაპარან (maxap̌aran) | გახაპარან (gaxap̌aran) | ახაპარან (axap̌aran) | |
| potential-votive | მახაპარატუკო (maxap̌araťuǩo) | გახაპარატუკო (gaxap̌araťuǩo) | ახაპარატუკო (axap̌araťuǩo) | მახაპარატესქო (maxap̌araťesko) | გახაპარატესქო (gaxap̌araťesko) | ახაპარატესქო (axap̌araťesko) | |
| imperfective impersonal | იხაპარენ (ixap̌aren) | ||||||
| perfective impersonal | იხაპარუ (ixap̌aru) | ||||||
| impersonal-optative | იხაპარას (ixap̌aras) | ||||||
| impersonal-votive | იხაპარატუკო (ixap̌araťuǩo) | ||||||
| experiential mood present tense | მიხაპარუნ (mixap̌arun) | გიხაპარუნ (gixap̌arun) | უხაპარუნ (uxap̌arun) | მიხაპარუნან (mixap̌arunan) | გიხაპარუნან (gixap̌arunan) | უხაპარუნან (uxap̌arunan) | |
| experiential mood past tense | მიხაპარუტუ (mixap̌aruťu) | გიხაპარუტუ (gixap̌aruťu) | უხაპარუტუ (uxap̌aruťu) | მიხაპარუტეს (mixap̌aruťes) | გიხაპარუტეს (gixap̌aruťes) | უხაპარუტეს (uxap̌aruťes) | |
| experiential-votive | მიხაპარუტუკო (mixap̌aruťuǩo) | გიხაპარუტუკო (gixap̌aruťuǩo) | უხაპარუტუკო (uxap̌aruťuǩo) | მიხაპარუტესქო (mixap̌aruťesko) | გიხაპარუტესქო (gixap̌aruťesko) | უხაპარუტესქო (uxap̌aruťesko) | |
Related terms
- ხაბერი (xaberi)
Further reading
- Adjarian, H. (1898), “xabar”, in “Étude sur la langue laze”, in Mémoires de la Société de Linguistique de Paris (in French), volume X, page 395
- Amse-de Jong, Tine H. (2004), “-xap̌ar-”, in Laz–English Dictionary, Freudenstadt: Kaukasus Verlag, →ISBN, page 30a
- Kojima, Gôichi (2012–), “ixap’ars”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı[1] (in Turkish)
- Bucaklişi, İsmail Avcı; Uzunhasanoğlu, Hasan; Aleksiva, Irfan (2007), “oxap̌aru”, in Büyük Lazca Sözlük / Didi Lazuri Nenapuna [Great Laz Dictionary] (in Turkish), Istanbul: Chiviyazıları, page 792b
- Marr, N. (1910), “ხაპარ”, in Грамматика чанского (лазского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Chan (Laz) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 2) (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 229ab