ungo

• (nonstandard) ongo

• Hyphenation: u‧ngo
• IPA^(key): /ˈʔuŋoʔ/ [ˈʔu.ŋoʔ]

ungò

1. (folklore) witchlike or vampirelike creature or monster
   • 2015 — Anadia, Sanden J., Lilia Cuntapay Gikulata (02 February), Banat News Cebu

     Nailhan si Lilia sa kadaghanan isip "Queen of Philippine horror movies" gumikan kay kanunay siya nga modala isip ungo sa nangagi niya nga mga pelikula.

   • 2023 — Mordeno, Marcos C., Ang Wakwak Sa May Sapa (15 April), Someone Else's Windows, Mindaviews, MindaNews

     Bisan sa kaabante nas teknolohiya karong panahona, daghan pang mga Pinoy ang nahikot sa mga too-too kun superstition sa Ingles. Samot na niadtong batan-on pa ako; kanunay nakong madungog ang mga sugilanon bahin sa mga kapre, ongo, sigbin, balbal, barangan ug wakwak.

2. (by extension) ghost
   • 2016 — Tabasa, Vivencio, Ang ‘Sexy’ nga Ungo (16 July), Sugilanon, Kalingawan, SuperBalita

     Tan-awa, dili ka mokuyog nako kay hadlok ka’s^[sic] ungo kuno diha sa sementeryo.

ungò

1. to be the prey or victim to this creature
2. (of an ungo) to hunt or attack prey
3. to be addicted to something
   • 2006 — Kaparian Mi-alma na Batok Illegal Suertres (17 August), The New Nandau, Vol. XV No.6, Dipolognon Bisaya

     Mga bata ug hamtong, bisan na sa mga estudyante, mag-uuma, tendero ug tendera, drivers, bisan ug diyotay ang kita matag adlaw lakip na ang mga kawani sa gobiyerno ug magtutudlo, naungo sa maong sugal ug nahimong biktima sa illegal nga operasyon.

   • 2014 — Tiu, Macario D., Durian (02 May), Bisag Unsa, MindaNews

     Mao nay tawag namo diris Dabaw nga “naungo sa durian.”

   • 2015 — Lobedica, Jenner S., Pildero si Goryo (17 November), Sugilanon, Kalingawan, Banat News

     "Mao kanay angay sa mga hiniktan mo Goryo ug sa tangkal. Naungo ug nabuang ka na gyud sa sugal!" nagpaminti sa kapungot si Karya.

   • 2016 — Bañoc, Ruphil, Porlon ug Pokemon (30 August), Birada, SuperBalita Cebu

     Ang Station 6 sa San Nicolas Police Station sa dakbayan sa Sugbo milusad niadtong Lunes sa gitawag og Oplan Pokemon. Ang tuyo dili ang pagpanakop og mga pokemon monsters apan stratehiya sa kapolisan nga mapaduol sila ngadto sa mga naungo sa bisyo sa illegal nga drugas.

4. to become; to cause to become or to turn into an ungo
   • 2014 — De Leon, Abel, Gitakdan sa Ungo (05 May), SuperBalita Cebu

     Naungo na gyud ang iyang manghod.

5. to be haunted by a ghost

• balbal, ekek, kikik, wakwak

• guno, nuog

Borrowed from Latin unguis.

• Audio:

  (file)

• IPA^(key): /ˈunɡo/
• Rhymes: -unɡo
• Hyphenation: un‧go

ungo (accusative singular ungon, plural ungoj, accusative plural ungojn)

1. (anatomy) nail, claw

• ungego

ungo

1. first-person singular present indicative of ungere

• ugno, ugnò

• unguō

From earlier unguō, from Proto-Italic *ongʷō, from Proto-Indo-European *h₃engʷ- (“anoint”).

Cognates include Sanskrit अनक्ति (anakti, “to oil, anoint”), Sanskrit अञ्जस् (áñjas, “ointment, unguent”),^[1] Old Armenian օծ (ōc) and Proto-Germanic *ankwô.

• (Classical Latin) IPA^(key): [ˈʊŋ.ɡoː]
• (modern Italianate Ecclesiastical) IPA^(key): [ˈuŋ.ɡo]

ungō (present infinitive ungere, perfect active ūnxī, supine ūnctum); third conjugation

1. to anoint, smear with oil, grease

   Synonyms: dēlibuō, unguentō, inunguō

• unguentārius
• unguentātus
• unguentō
• unguinōsus

• “ungo”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879), A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
• “ungo”, in Charlton T. Lewis (1891), An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
• “ungo”, in Gaffiot, Félix (1934), Dictionnaire illustré latin-français, Hachette.
• Walther von Wartburg (1928–2002), “ŭnguĕre”, in Französisches Etymologisches Wörterbuch, volume 14: U–Z, page 36

Inherited from Proto-Bantu [Term?].

• Audio (Kenya):

  (file)

ungo class XI (plural nyungo class X)

1. winnower (fan for winnowing)