trzem

• strzem

Inherited from Proto-Slavic *termъ. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /tr̝ɛ(ː)m/
• IPA^(key): (15^th CE) /tr̝ɛm/, /tr̝em/

trzem m animacy unattested

1. (attested in Lesser Poland) chamber, conclave
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 64, 4:

     Blogoslawoni, iegosz ies wibral y przyøl, przebiwacz bødze w trzemech twogich (in atriis tuis)

     [Błogosławiony, jegoż jeś wybrał i przyjął, przebywać będzie w trzemiech twojich (in atriis tuis)]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXV, page 156:

     Na trzemye in palacio

     [Na trzemie in palacio]

   1. cenacle (dining room on the first floor)
      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 521:

        A on yem vkaze vyelyka vslana na vyschey cząsczy, czvsch na trzemye (ipse ostendit vobis cenaculum magnum stratum Luc 22, 12), podlug obyczaya zydovskyego, *ktorys czynyly trzemy na vyrzchv, gdzyez vyeczerzaly, a na dolye loznycze (in superiori parte domus faciebant Palaestini cenacula, inferius autem cubicula)

        [A on jem ukaże [sień] wieliką, usłaną na wyszej części [domu], czusz na trzemie (ipse ostendit vobis cenaculum magnum stratum Luc 22, 12), podług obyczaja żydowskiego, ktor[z]yż czynili trzemy na wirzchu, gdzież wieczerzali, a na dole łożnice (in superiori parte domus faciebant Palaestini cenacula, inferius autem cubicula)]

   2. (figuratively, attested in Greater Poland) the human body
      • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[6], Greater Poland, page 18 arg:

        Ten ps[alm] powyada, yze Kristus w dzewyczy trzeem wszedw, odpuszczy czlowyeku tagemne grzechy

        [Ten ps[alm] powiada, iże Krystus w dziewiczy trzem wszedw odpuści człowieku tajemne grzechy]

• Middle Polish: trzem

• S. Urbańczyk, editor (1984), “trzem”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 9, Wrocław, Warsaw, Kraków, Gdańsk, Łódź: Polish Academy of Sciences, page 204
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “trzem”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• IPA^(key): /ˈtʂɛm/
• Rhymes: -ɛm
• Syllabification: trzem

Inherited from Old Polish trzem. Doublet of terem.

trzem m inan

1. (obsolete) house; edifice, palace
   • 1901, Aleksander Brückner, Cywilizacja i język. Szkice z dziejów obyczajowości polskiej‎^[7], Warszawa: Druk. K. Kowalewski, page 37:

     Tymczasem, […], obok drewnianych, z[ ]rzadka podmurowanych trzemów, chyzów, wież (namiotow), wznosiły się po kasztelach cerekwie^{[sic – meaning cerkwie]} i kapły, […].

     Meanwhile, […], near wooden, rarely masoned houses, chambers, towers (tents), churches were towered on castella, […].

   • 1946, Zdzisław Adam Rajewski, Jak żyli nasi przodkowie w zaraniu dziejów (Wiedza Powszechna. Wydawnictwo Popularno-Naukowe), volume 28, Warszawa: Czytelnik, page 2:

     Niektóre domy [Polan] […] posiadały piętro i zwały się trzemem.

     Some houses [of Polans] […] had a storey and were called a trzem.

See the etymology of the corresponding lemma form.

trzem

1. dative of trzy

• trzem in Polish dictionaries at PWN
• “trzem”, in Słownik gramatyczny języka polskiego [Grammatical Dictionary of Polish], 2022
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “trzem”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 146