stawiać

Inherited from Proto-Slavic *stav'ati. By surface analysis, stawić +‎ -ać. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /sta(ː)vʲat͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /stavʲat͡ɕʲ/, /stɒvʲat͡ɕʲ/

stawiać impf (perfective stawić)

1. (attested in Greater Poland, Masovia, Lesser Poland) to set, to place, to put

   Synonym: kłaść

   • 1967 [1425], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 1124, Kościan:

     Jaco czssom yąl Michala..., tom yąl na bisscupyem jezerze a on *ssawya cluczem sszeczy na nyem

     [Jako csom jął Michała..., tom jął na biskupiem jezierze, a on stawia kluczem sieci na niem]

   • 1921 [1471], Kazimierz Tymieniecki, editor, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich‎^[1], page 198:

     Jaco czssom yąl Michala..., tom yąl na bisscupyem jezerze a on *ssawya cluczem sszeczy na nyem

     [Jako csom jął Michała..., tom jął na biskupiem jezierze, a on stawia kluczem sieci na niem]

   • 1466, Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy z rkpsu Biblioteki Jagiellońskiej nr 2195 oraz z rękopisu, numbers 1490/11, 1945/1, Biblioteka Kapitulna w Pradze, page 27:

     Sicut vexillum laudis regniąue sigillum in regione soli, gl. terre, figis, gl. ponis stawyasz

     [Sicut vexillum laudis regniąue sigillum in regione soli, gl. terre, figis, gl. ponis stawiasz]

   • c. 1463, Dawid z Mirzyńca, Skarga umierającego‎^[2], Płock, line 76:

     Tocz yusz trzy szle dvchy vydzv, na mya me grzechy wsz[ja]vya[ją], mey dvszy zythla stavyayą

     [Toć już trzy źle duchy widzi, na mię me grzechy wziawiają, mej duszy zydla stawiają]

   • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XXV, Radom, Miłosław, page 198:

     Pale stawyayą pile fundantur

     [Pale stawiają pile fundantur]

   1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Lesser Poland) to set, to serve (to place something on a table for consumption)
      • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎^[6], Łęczyca, Poznań, line 38:

        Kaszdy gy sluga nawedzy, ... lepsze mysy przeden stawa

        [Każdy ji sługa nawiedzi, ... lepsze misy przedeń stawia]

      • 1876-1929 [c. 1455], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[7], volume XIV, Miechów, Kruchowo, page 492:

        Intraponere... *poslednya potrawy na stol stawyacz

        [Intraponere... poślednie potrawy na stoł stawiać]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 102:

        Iesus... ymye noszycz yne chleby craszne stavyąyączy na stolye przed gosczye

        [Jezus... imie nosić ine chleby krasne stawiający na stole przed goście]

2. (attested in Greater Poland, law) to present, to bring (to bring to trial especially before a court, e.g. a witness, a guarantor, the subject of a dispute, etc.)
   • 1959 [1389], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 235, Poznań:

     Jaco Pawel ne stawal Nicolao gynych rank[o]im

     [Jako pawł nie stawiał Nikolaj jinych rękojm]

   • 1960 [1404], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 227, Pyzdry:

     Iaco Passek staval Boguslava przed biskupem tydzen po obeslanv

     [Jako Piasek stawiał Bogusława przed biskupem tydzień po obesłaniu]

   • 1959 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 782, Poznań:

     Yaco Marcin trzi stawal dzloueki Stanislao szoltissewi na ossadzene

     [Jako Marcin trzy stawiał człowieki Stanislao sołtyszewi na osądzenie]

   • 1967 [1408], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 364, Kościan:

     Yaco Marcin trzi stawal dzloueki Stanislao szoltissewi na ossadzene

     [Jako Marcin trzy stawiał człowieki Stanislao sołtyszewi na osądzenie]

   • 1974 [1428], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎^[9], volume IV, number 1042, Kalisz:

     Yaco Marcin trzi stawal dzloueki Stanislao szoltissewi na ossadzene

     [Jako Marcin trzy stawiał człowieki Stanislao sołtyszewi na osądzenie]

   • 1974 [1421], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎^[10], volume IV, number 824, Kalisz:

     Yakom panu Janowy ne raczil za pol grzywny groszy, yedno za ty, za ktore mu wyprawcza stawyaya

     [Jakom panu Janowi nie ręczył za poł grzywny groszy, jedno za ty, za ktore mu wyprawcę stawiają]

   • 1959 [1430], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1367, Poznań:

     Jszem byl nyemoczen... tedy, kedym mal lawniky stawacz erga eundem Andream

     [Iżem był niemocen... tedy, kiedym miał ławniki stawiac erga eundem Andream]

   • 1959 [1434], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1441, Poznań:

     Jszesmy byli przi tem, kedy Jan karczmars stawal trzy kmyotowicze prze woytha abo przed yego zona

     [Iżesmy byli przy tem, kiedy Jan karczmarz stawiał trzy kmiotowice prze[d] wojta abo przed jego żonę]

   • 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 450, Poznań:

     Isz Potrasz stawal sø na ten rok, iaco mal, ano go ne chczano prziayncz

     [Iż Piotrasz stawiał się na ten rok, jako miał, ano go nie chciano przyjąć]

   • 1960 [1398], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 78, Pyzdry:

     Iaco Ian stawal Marczinowi ty kone, czo ge Ianuss wirøczil

     [Jako Jan stawiał Marcinowi ty konie, co je Janusz wyręczył]

   • 1959 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 757, Poznań:

     Iaco racoyma stawal scoth na rok Paszcowi

     [Jako rękojmię stawiał skot na rok Piaskowi]

   • 1960 [1414], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 423, Pyzdry:

     Jacom ja wczinil rok myedzi Fyemką a myedzi Bartlomyegem, ysze nye mala stawacz koni, alisz prawo przeszlo po Welcze Noczy na pirwe poroczky

     [Jakom ja uczynił rok miedzy Fiemką a miedzy Bartłomiejem, iże nie miała stawiać koni, aliż prawo przeszło po Wielce Nocy na pirwe poroczki]

   • 1974 [1424], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎^[11], volume IV, number 897, Kalisz:

     Yako czszo Yan wyraczyl bidlo Woythka..., tego ne mal stawyacz w nyedzela, ale we czwarthek

     [Jako czso Jan wyraczył bydło Wojtka... tego nie miał stawiać w niedzielę, ale we czwartek]

3. (hapax legomenon) to build

   Synonym: budować

   • 1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[12], 14, 35:

     Vdzalal Saul oltarz bogu, a to napyrwey poczøl stawyacz oltarz boszi

     [Udziałał Saul ołtarz Bogu a to napirwej począł stawiać ołtarz boży]

• Polish: stawiać
• Silesian: stawiać

• Boryś, Wiesław (2005), “stawić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “stawiać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000), “stawiać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965), “stawiać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• S. Urbańczyk, editor (1981), “stawiać”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 8, Wrocław, Warsaw, Kraków, Gdańsk, Łódź: Polish Academy of Sciences, page 433
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “stawiać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish stawiać. By surface analysis, stawić +‎ -ać.

• Audio 1; “stawiać”:

  (file)

• Audio 2; “stawiać się”:

  (file)

• Rhymes: -avjat͡ɕ
• Syllabification: sta‧wiać

stawiać impf (perfective postawić)

1. (transitive) to set (to place something so that it stands somewhere)

   Stawiam książkę na półce. ― I'm putting the book on the shelf.

2. (transitive, somewhat colloquial) to set (to place something, e.g. food or liquid, somewhere to be heated) [with na (+ locative) ‘on what’]
3. (transitive) to put up, to erect (to build something)

   Synonym: budować

   Miasto stawia pomnik byłemu burmistrzowi.

   The city is erecting a monument to the former mayor.

4. (transitive) to set (to cause something to become straight and vertical)
5. (transitive) to set (to prepare something for use)
6. (transitive) to set (to instruct someone to stand in a certain place ready to do something)
7. (transitive) to set (to appoint someone to a given position)
8. (transitive) to set (to move one's lower limbs so as to walk)
9. (transitive) to set (to place a character or letter in the text)
10. (transitive) to give (to assign a grade or score for a particular performance) [with dative ‘whom’]
11. (transitive) to pose, to formulate (to express orally or in writing)
12. (transitive) to give (to determine what is to be done) [with przed (+ instrumental) ‘for whom’; or with dative ‘for whom’]
13. (transitive) to set (to assign a specific place in the hierarchy)
14. (transitive) to set (to arrange cards in a particular order)
15. (transitive, colloquial) to cover (to pay for food or drink for someone) [with dative ‘whom’; or with accusative ‘for what’]

    Stawiam nastepną kolejkę. ― The next round is on me.

16. (transitive) to bet (to predict the winner in a gambling game by allocating a certain amount of money towards future winnings) [with na (+ accusative) ‘on whom/what’]

    Stawiam stówkę na Arsenal. ― I'm betting a hundred on Arsenal.

17. (transitive) to bet (to recognize the helpfulness of and predict future helpfulness of) [with na (+ accusative) ‘on whom/what’]
18. (transitive) to put (to cause someone to be a difficult situation) [with przed (+ instrumental) ‘before what’; or with w (+ locative) ‘in what’; or with wobec (+ genitive) ‘before what’]
19. (reflexive with się, somewhat colloquial or dialectal, Kielce) to stand up (to oppose someone strongly) [with dative ‘to whom/what’; or (Kielce) with na (+ accusative) ‘to whom/what’]

    Po co się tak stawiasz? Krzywda ci się nie stanie, jeśli im pomożesz.

    Why are you resisting so much? There's no harm in helping them.

    Jesce ón sie stawia na mnie. (Kielce) ― He's still standing up to me.

20. (reflexive with się) to put oneself (to find oneself in a particular situation)
21. (reflexive with się, Western Kraków) synonym of wystawiać [with instrumental ‘what’]

    Bacisek na wojnie stawiá sie piersiami. ― Baciszek sticks out his chest in war.

22. (reflexive with się, obsolete) to show off [with instrumental ‘with what’]

    Synonym: popisywać się

23. (reflexive with się, obsolete, rare or dialectal, Biecz, Ropczyce, Podegrodzie, Western Kraków) to set up (to build for oneself a residence)
24. (reflexive with się, obsolete) to be erected
25. (reflexive with się, obsolete) to be bet on (to be the amount of a bet)
26. (reflexive with się, Middle Polish) to behave, to act

    Synonyms: postępować, zachowywać się

stawiać impf (perfective stawić)

1. (reflexive with się) to show up, to turn up, to report (to appear where one should be, often when called upon) [with z (+ instrumental) ‘with whom/what’]

   Synonym: zgłaszać się

• stawiać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• stawiać się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• stawiać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “stawiać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “stawiać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “STAWIAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 20.02.2015
• “STAWIAĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 04.06.2019
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “stawiać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “stawiać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “stawiać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 408
• Jan Karłowicz (1907), “stawiać”, in Jan Łoś, editors, Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 5: R S Ś T, Kraków: Akademia Umiejętności, page 229
• stawiać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

• stŏwiać

Inherited from Old Polish stawiać. By surface analysis, stawić +‎ -ać.

• IPA^(key): /ˈsta.vjat͡ɕ/
• Rhymes: -avjat͡ɕ
• Syllabification: sta‧wiać

stawiać impf (perfective stawić)

1. (transitive) to set
2. (reflexive with sie) to put oneself (to find oneself in a particular situation)
3. (reflexive with sie) to set up (to build for oneself a residence)

• stawiac in dykcjonorz.eu
• stawiać in silling.org
• stawiać_sie in silling.org
• Bogdan Kallus (2020), “stawiać”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 157
• Henryk Jaroszewicz (2022), “stawiać”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 136
• Eugeniusz Kosmała (2023), “stawiać się”, in Dykcjōnôrz Polsko-Ślonskiy (in Silesian), s, page 125