pilch

From Middle English pilche, from Old English pylċe, pyleċe, from Late Latin pellicia. A doublet of pelisse; also see pelt (“skin”).

• IPA^(key): /pɪlt͡ʃ/

• Audio (Southern England):

  (file)

• Rhymes: -ɪltʃ

pilch (plural pilches)

1. (obsolete) A gown or case of skin, or one trimmed or lined with fur.
   • c. 1603–1604 (date written), William Shakespeare, “The Tragedie of Othello, the Moore of Venice”, in Mr. William Shakespeares Comedies, Histories, & Tragedies […] (First Folio), London: […] Isaac Iaggard, and Ed[ward] Blount, published 1623, →OCLC, (please specify the act number in uppercase Roman numerals, and the scene number in lowercase Roman numerals):

     will you pluck your sword out of his pilches?

2. (archaic) a covering put over an infant's diaper to prevent outer clothes from getting wet
   • 1884, Sophia Jex-Blake, The Care of Infants: A Manual for Mothers and Nurses, Macmillan, page 6:

     It used to be the fashion to put a second thick covering or "pilch" over the napkin to keep the outer clothes from wet; but this is by no means healthy, as it over-heats this part of the body, and is often a mere excuse for neglecting the frequent changes that should be made, so that the skin is apt to become sodden, and subsequently sore, from damp heat.

pilch

1. alternative form of pilche

Inherited from Proto-Slavic *pьlxъ. First attested in 1450.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pʲilʲx/
• IPA^(key): (15^th CE) /pʲilʲx/

pilch m animacy unattested

1. (hapax legomenon) edible dormouse (Glis glis)
   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[1], number 1494:

     Pylch marturia

     [Pilch marturia]

   1. (attested in Greater Poland, hapax legomenon) skin of this animal
      • 1450, Piotr z Uścia, Rozariusz kapitulny, Ujście: Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej, sygn. Ms 224, page 50v:

        Item cuniculin[u]s […] id est vestis uel pellis de cutte istius animalis facta vlg. pilch

        [Item cuniculin[u]s […] id est vestis uel pellis de cutte istius animalis facta vlg. pilch]

2. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) Eurasian water shrew (Neomys fodiens)
   • 1876-1929 [c. 1455], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[2], volume XIV, Miechów, Kruchowo, page 490:

     Pylch sorex

     [Pilch sorex]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 95:

     Sorex est mus aąuaticus pilch

     [Sorex est mus aąuaticus pilch]

   • XV p. post., Wokabularz petersburski II, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.F.ch.XVI.12, page 10:

     Sorex pylch

     [Sorex pilch]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 128r:

     Sorex id est mus eyn veltmausz oder wasser mausz; versus: Cattus in absconso piscem pro sorice capit vodna mysch vel pylch vel slynogorz

     [Sorex id est mus eyn veltmausz oder wasser mausz; versus: Cattus in absconso piscem pro sorice capit wodna mysz vel pilch vel ślinogorz]

• Polish: pilch, pilk (Podhale)

• Boryś, Wiesław (2005), “pilch”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “pilch”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000), “pilch”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• S. Urbańczyk, editor (1970), “pilch”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 6, Wrocław, Warsaw, Kraków: Polish Academy of Sciences, page 132
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “pilch”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska-Różycka, Magdalena Klapper, Tomasz Kolowca, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Joanna Duska, Maria Bugajska, Jan German, Beata Hejmo, Iwona Nobis, Dariusz Piwowarczyk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, editors (2024), “pilch”, in Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny [Lexical Base of Medieval Polish] (in Polish), Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “pilch”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• pilk (Podhale)

Inherited from Old Polish pilch.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ilx
• Syllabification: pilch
• Homophone: Pilch

pilch m animal

1. edible dormouse (Glis glis)

   Synonym: popielica

2. (Podlachia, Tykocin) synonym of kret

pilch m animal

1. (Biecz, Ropczyce) synonym of skąpiec

• pilch in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “pilch”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “pilch”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “pilch”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “pilch”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 189
• Jan Karłowicz (1906), “pilch”, in Jan Łoś, editors, Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 4: P, Kraków: Akademia Umiejętności, page 104