ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᠪᡳ

Manchu

Etymology

From ᠴᡳᠮᠠᡵᡳ᠊ (cimari-, morning) +‎ ᠊ᠯᠠᠮᠪᡳ (-lambi).

Pronunciation

Verb

ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᠪᡳ • (cimarilambi)

  1. to get up early (in the morning)
    • 1848, Pu Songling, translated by Jakdan, Sonjofi ubaliyambuha liyoo zhai zhi i bithe [Selected Short Stories by Liao Zhai in translation]:
      ᠰᠠᡵᡤᠠᠨ
      ᠵᡠᡳ

      ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᡝ
      ᡝᠮᡝ
      ᡩᡝ
      ᠠᠴᠠᠨᠠᡥᠠ᠉
      sargan jui cimarilame eme de acanaha.
      The girl got up early to pay visit to her mother.

Conjugation

Selected forms of ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᠪᡳ (cimarilambi)
type ha-ra
Sentence-final forms
Indicative Simple Progressive Perfect
Present-future ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᠪᡳ (cimarilambi) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᡝ
ᠪᡳ
(cimarilame bi)
ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡥᠠᠪᡳ (cimarilahabi)
Past ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡥᠠ (cimarilaha) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᠪᡳᡥᡝ (cimarilambihe) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᠪᡳᡥᡝᠪᡳ (cimarilambihebi)
Future ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡵᠠ (cimarilara)
Interrogative Affirmative Negative
Non-past ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠣ (cimarilao) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡵᠠᡴᡡᠨ (cimarilarakūn)
Past ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡥᠠᠣ (cimarilahao) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡥᠠᡴᡡᠨ (cimarilahakūn)
Affirmative Negative
Imperative ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠ (cimarila) ᡠᠮᡝ
ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡵᠠ
(ume cimarilara)
Normal Strong
Desiderative ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡴᡳ (cimarilaki) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡴᡳ
ᠰᡝᠮᠪᡳ
(cimarilaki sembi)
Normal Polite
Optative ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡴᡳᠨᡳ (cimarilakini),
ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡴᡳ (cimarilaki)
ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡵᠠᠣ (cimarilarao),
ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠴᡳᠨᠠ (cimarilacina)
Converbs
Coordinative (Infinitive) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠮᡝ (cimarilame)
Subordinative (Past gerund) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡶᡳ (cimarilafi)
Conditional ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠴᡳ (cimarilaci)
Durative ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡥᠠᡳ (cimarilahai)
Terminative ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡨᠠᠯᠠ (cimarilatala)
Instrumental ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡨᠠᡳ (cimarilatai)
Preparative ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠩᡤᠠᠯᠠ (cimarilanggala)
Concessive ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᠴᡳᠪᡝ (cimarilacibe)
Adverbial ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡵᠠᠯᠠᠮᡝ (cimarilaralame)
Participles
Non-past Past
Positive ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡵᠠ (cimarilara) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡥᠠ (cimarilaha)
Negative ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡵᠠᡴᡡ (cimarilarakū) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡥᠠᡴᡡ (cimarilahakū)
Verbal noun ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡵᠠᠩᡤᡝ (cimarilarangge) ᠴᡳᠮᠠᡵᡳᠯᠠᡥᠠᠩᡤᡝ (cimarilahangge)

Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible conjugated form of every verb actually occurs.