उदित
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit उदित (udita).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ʊ.d̪ɪt̪/
Adjective
उदित • (udit) (indeclinable)
- risen (as the Sun)
- Swami Vivekananda:
- साहस का सूर्य उदित हो चुका है। भारत का उत्थान अवश्य होगा।
- sāhas kā sūrya udit ho cukā hai. bhārat kā utthān avaśya hogā.
- The Sun of courage has risen; India will surely rise up.
- साहस का सूर्य उदित हो चुका है। भारत का उत्थान अवश्य होगा।
- come out, apparent, evident, conspicuous
References
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975), “उदित”, in Hindī Śabdasāgara [lit. “Sea of Hindi words”] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 581
- McGregor, Ronald Stuart (1993), “उदित”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 123
Pali
Alternative scripts
Alternative scripts
Adjective
उदित
- Devanagari script form of udita (“risen”)
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- উদিত (Assamese script)
- ᬉᬤᬶᬢ (Balinese script)
- উদিত (Bengali script)
- 𑰄𑰟𑰰𑰝 (Bhaiksuki script)
- 𑀉𑀤𑀺𑀢 (Brahmi script)
- ဥဒိတ (Burmese script)
- ઉદિત (Gujarati script)
- ਉਦਿਤ (Gurmukhi script)
- 𑌉𑌦𑌿𑌤 (Grantha script)
- ꦈꦢꦶꦠ (Javanese script)
- 𑂇𑂠𑂱𑂞 (Kaithi script)
- ಉದಿತ (Kannada script)
- ឧទិត (Khmer script)
- ອຸທິຕ (Lao script)
- ഉദിത (Malayalam script)
- ᡠᡩᡳᢠᠠ (Manchu script)
- 𑘄𑘟𑘱𑘝 (Modi script)
- ᠤᢑᠢᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦤𑦿𑧒𑦽 (Nandinagari script)
- 𑐄𑐡𑐶𑐟 (Newa script)
- ଉଦିତ (Odia script)
- ꢆꢣꢶꢡ (Saurashtra script)
- 𑆇𑆢𑆴𑆠 (Sharada script)
- 𑖄𑖟𑖰𑖝 (Siddham script)
- උදිත (Sinhalese script)
- 𑩐𑩒𑩭𑩑𑩫 (Soyombo script)
- 𑚄𑚛𑚮𑚙 (Takri script)
- உதி³த (Tamil script)
- ఉదిత (Telugu script)
- อุทิต (Thai script)
- ཨུ་དི་ཏ (Tibetan script)
- 𑒅𑒠𑒱𑒞 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨃𑨛𑨁𑨙 (Zanabazar Square script)
Etymology 1
From उद्- (ud-, “up, above”) + इत (ita, past participle of इ (i, “to go”)), from Proto-Indo-European *h₁itós.
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ú.di.tɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /u.d̪i.t̪ɐ/
Adjective
उदित • (údita) stem
- risen, ascended (often applied to the Sun)
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 10.121.6:
- यं क्रन्द॑सी॒ अव॑सा तस्तभा॒ने अ॒भ्यैक्षे॑तां॒ मन॑सा॒ रेज॑माने ।
यत्राधि॒ सूर॒ उदि॑तो वि॒भाति॒ कस्मै॑ दे॒वाय॑ ह॒विषा॑ विधेम ॥- yáṃ krándasī ávasā tastabhāné abhyáikṣetāṃ mánasā réjamāne.
yátrā́dhi sū́ra údito vibhā́ti kásmai devā́ya havíṣā vidhema. - To Him, supported by His help, two armies embattled look while trembling in their spirit,
When over them the risen Sun is shining. What God shall we adore with our oblation?
- yáṃ krándasī ávasā tastabhāné abhyáikṣetāṃ mánasā réjamāne.
- यं क्रन्द॑सी॒ अव॑सा तस्तभा॒ने अ॒भ्यैक्षे॑तां॒ मन॑सा॒ रेज॑माने ।
- c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 2.46.16:
- जाग्रतोर् एव तां रात्रिं सौमित्रेर् उदितो रविः।
सूतस्य तमसातीरे रामस्य ब्रुवतो गुणान्॥- jāgrator eva tāṃ rātriṃ saumitrer udito raviḥ.
sūtasya tamasātīre rāmasya bruvato guṇān. - While Saumitra (Lakshmana) was thus recounting Rama's excellences to Sumantra, keeping awake that whole night at the bank of Tamasa river, the sun had risen.
- jāgrator eva tāṃ rātriṃ saumitrer udito raviḥ.
- जाग्रतोर् एव तां रात्रिं सौमित्रेर् उदितो रविः।
- high, lofty, tall, elevated
- grown, augmented
- proud, boasting
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | उदितः (úditaḥ) | उदितौ (úditau) उदिता¹ (úditā¹) |
उदिताः (úditāḥ) उदितासः¹ (úditāsaḥ¹) |
| accusative | उदितम् (úditam) | उदितौ (úditau) उदिता¹ (úditā¹) |
उदितान् (úditān) |
| instrumental | उदितेन (úditena) | उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदितैः (úditaiḥ) उदितेभिः¹ (úditebhiḥ¹) |
| dative | उदिताय (úditāya) | उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदितेभ्यः (úditebhyaḥ) |
| ablative | उदितात् (úditāt) | उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदितेभ्यः (úditebhyaḥ) |
| genitive | उदितस्य (úditasya) | उदितयोः (úditayoḥ) | उदितानाम् (úditānām) |
| locative | उदिते (údite) | उदितयोः (úditayoḥ) | उदितेषु (úditeṣu) |
| vocative | उदित (údita) | उदितौ (úditau) उदिता¹ (úditā¹) |
उदिताः (úditāḥ) उदितासः¹ (úditāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | उदिता (úditā) | उदिते (údite) | उदिताः (úditāḥ) |
| accusative | उदिताम् (úditām) | उदिते (údite) | उदिताः (úditāḥ) |
| instrumental | उदितया (úditayā) उदिता¹ (úditā¹) |
उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदिताभिः (úditābhiḥ) |
| dative | उदितायै (úditāyai) | उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदिताभ्यः (úditābhyaḥ) |
| ablative | उदितायाः (úditāyāḥ) उदितायै² (úditāyai²) |
उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदिताभ्यः (úditābhyaḥ) |
| genitive | उदितायाः (úditāyāḥ) उदितायै² (úditāyai²) |
उदितयोः (úditayoḥ) | उदितानाम् (úditānām) |
| locative | उदितायाम् (úditāyām) | उदितयोः (úditayoḥ) | उदितासु (úditāsu) |
| vocative | उदिते (údite) | उदिते (údite) | उदिताः (úditāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | उदितम् (úditam) | उदिते (údite) | उदितानि (úditāni) उदिता¹ (úditā¹) |
| accusative | उदितम् (úditam) | उदिते (údite) | उदितानि (úditāni) उदिता¹ (úditā¹) |
| instrumental | उदितेन (úditena) | उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदितैः (úditaiḥ) उदितेभिः¹ (úditebhiḥ¹) |
| dative | उदिताय (úditāya) | उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदितेभ्यः (úditebhyaḥ) |
| ablative | उदितात् (úditāt) | उदिताभ्याम् (úditābhyām) | उदितेभ्यः (úditebhyaḥ) |
| genitive | उदितस्य (úditasya) | उदितयोः (úditayoḥ) | उदितानाम् (úditānām) |
| locative | उदिते (údite) | उदितयोः (úditayoḥ) | उदितेषु (úditeṣu) |
| vocative | उदित (údita) | उदिते (údite) | उदितानि (úditāni) उदिता¹ (úditā¹) |
- ¹Vedic
Descendants
Etymology 2
Past participle of वद् (vad, “to speak”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /u.di.tɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /u.d̪i.t̪ɐ/
Adjective
उदित • (uditá) stem
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | उदितः (uditáḥ) | उदितौ (uditáu) उदिता¹ (uditā́¹) |
उदिताः (uditā́ḥ) उदितासः¹ (uditā́saḥ¹) |
| accusative | उदितम् (uditám) | उदितौ (uditáu) उदिता¹ (uditā́¹) |
उदितान् (uditā́n) |
| instrumental | उदितेन (uditéna) | उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदितैः (uditáiḥ) उदितेभिः¹ (uditébhiḥ¹) |
| dative | उदिताय (uditā́ya) | उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदितेभ्यः (uditébhyaḥ) |
| ablative | उदितात् (uditā́t) | उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदितेभ्यः (uditébhyaḥ) |
| genitive | उदितस्य (uditásya) | उदितयोः (uditáyoḥ) | उदितानाम् (uditā́nām) |
| locative | उदिते (udité) | उदितयोः (uditáyoḥ) | उदितेषु (uditéṣu) |
| vocative | उदित (údita) | उदितौ (úditau) उदिता¹ (úditā¹) |
उदिताः (úditāḥ) उदितासः¹ (úditāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | उदिता (uditā́) | उदिते (udité) | उदिताः (uditā́ḥ) |
| accusative | उदिताम् (uditā́m) | उदिते (udité) | उदिताः (uditā́ḥ) |
| instrumental | उदितया (uditáyā) उदिता¹ (uditā́¹) |
उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदिताभिः (uditā́bhiḥ) |
| dative | उदितायै (uditā́yai) | उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदिताभ्यः (uditā́bhyaḥ) |
| ablative | उदितायाः (uditā́yāḥ) उदितायै² (uditā́yai²) |
उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदिताभ्यः (uditā́bhyaḥ) |
| genitive | उदितायाः (uditā́yāḥ) उदितायै² (uditā́yai²) |
उदितयोः (uditáyoḥ) | उदितानाम् (uditā́nām) |
| locative | उदितायाम् (uditā́yām) | उदितयोः (uditáyoḥ) | उदितासु (uditā́su) |
| vocative | उदिते (údite) | उदिते (údite) | उदिताः (úditāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | उदितम् (uditám) | उदिते (udité) | उदितानि (uditā́ni) उदिता¹ (uditā́¹) |
| accusative | उदितम् (uditám) | उदिते (udité) | उदितानि (uditā́ni) उदिता¹ (uditā́¹) |
| instrumental | उदितेन (uditéna) | उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदितैः (uditáiḥ) उदितेभिः¹ (uditébhiḥ¹) |
| dative | उदिताय (uditā́ya) | उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदितेभ्यः (uditébhyaḥ) |
| ablative | उदितात् (uditā́t) | उदिताभ्याम् (uditā́bhyām) | उदितेभ्यः (uditébhyaḥ) |
| genitive | उदितस्य (uditásya) | उदितयोः (uditáyoḥ) | उदितानाम् (uditā́nām) |
| locative | उदिते (udité) | उदितयोः (uditáyoḥ) | उदितेषु (uditéṣu) |
| vocative | उदित (údita) | उदिते (údite) | उदितानि (úditāni) उदिता¹ (úditā¹) |
- ¹Vedic
References
- Monier Williams (1899), “उदित”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 186.
- Apte, Vaman Shivram (1890), “उदित”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 423